استفاده از منطق کوانتومی در تبیین تصور خدای غیرشخصی

چهارمین سخنرانی از مجموعۀ سخنرانی‌های زمستانۀ انجمن‌علمی فلسفۀ دین ایران توسط دکتر سیاوش اسدی از دانشگاه دوکین آمریکا تحت عنوان «استفاده از منطق کوانتومی در تبیین تصور خدای غیرشخصی» در روز چهارشنبه، ۶ اسفند ماه، از ساعت ۱۸:۳۰ تا ۲۰:۳۰ برگزار شد.

فایل تصویری این نشست در زیر قابل مشاهده است:

همچنین در زیر چکیدۀ این سخنرانی قابل مطالعه است

چکیدۀ سخنرانی «استفاده از منطق کوانتومی در تبیین تصور خدای غیر شخصی»

سیاوش اسدی | دانشگاه دوکین آمریکا

یکی از چالش‌های تصور غیرشخصی از خداوند، دشواری تبیین منطقی این ایده در چارچوب منطق کلاسیک دو ارزشی است. در تصور خدای غیرشخصی، بنابر خوانش پذیرفته‌شده‌تر از این ایده، هر شئ مانند x موجودی است که وجود آن با وجود خداوند سرشته است. بنابراین، چرایی دشواری این تبیین منطقی را می‌توان در این مطلب خلاصه کرد که در صورت صدق گزارۀ «خداوند موجودی غیرشخصی است»، هر دو گزارۀ «خداوند شئ x نیست» و «چنین نیست که خداوند شئ x نیست» غیرکاذب خواهند بود. در صورتی که این دو گزاره با شکل کلی P و P¬ قابل تطبیق هستند و در چارچوب منطق کلاسیک دو ارزشی، غیرکاذب‌بودن یکی مستلزم کذب دیگری است. بر این مبنا، بازسازی منطقی ایدۀ تصور غیرشخصی از خداوند، نیازمند به‌کارگیری منطق‌های چند ارزشی کلاسیک یا منطق‌های غیرکلاسیک متناسب با این هدف است. یکی از منطق‌هایی که به‌نظر نگارنده می‌تواند گزینۀ مناسبی برای این منظور باشد، منطق کوانتومی است؛ چرا که تدوین این منطق بر مبنای چالشی در حوزۀ کوانتوم صورت گرفته است که از سرشتگی خواص فیزیکی اشیای کوانتومی نشئت می‌گیرد. به‌عنوان مثال در جریان آزمایش دو شکاف، هر دو گزارۀ «الکترون e در زمان t در مکان d1 است» و «الکترون e در زمان t در مکان d2 است» غیرکاذب هستند. اگرچه شباهت پدیدۀ سرشتگی درموجودات خارجی در این دو حوزه، یعنی خدای غیرشخصی و کوانتوم، شباهت تام نیست، به‌نظر می‌رسد شرایط صدق گزاره‌های مربوط به حوزۀ خدای غیرشخصی به‌صورت حداقلی با شرایط صدق حاکم بر گزاره‌های حوزۀ کوانتوم سازگار است و می‌توان از این منطق در تبیین منطقی تصور خدای غیرشخصی استفاده کرد.

واژگان کلیدی: خدای غیرشخصی، منطق کوانتومی، سرشتگی.

دیدگاهی بنویسید

  +  85  =  86